༄༅།། ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུད་ཌེན་དང་ཏུར་ཀིའི་མཐོ་རིམ་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཁག་བྷེལ་ཇམ་གྱི་རྒྱལ་ས་བྷ་ར་སིལ་སི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོད་པའི་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་དབུས་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་དུ་ཚོགས་འདུ་ཚོགས། ཁོ་ཚོས་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་ཨེར་དྷོ་ཝན་གྱིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་དགག་བྱ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་གྲོས་མོལ་བྱས་ནས་འགག་སྒྲོལ་ཞིག་འབྱུང་ཐུབ་པའི་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་གི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག ཕྱི་ཟླ་༧་པའི་ཚེས་༦་ཉིན་མཉམ་འབྲེལ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་སི་ཊོལ་ཊེན་བྷག་(Jens Stoltenberg)་གིས་སུད་ཌེན་དང་ཏུར་ཀིའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་དང་རྒྱལ་སྲུང་སློབ་སྟོན་པ། གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་གྲོས་མོལ་ཚོགས་འདུ་དེར་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད་ཅིང་། ཐོག་མར་སུད་ཌེན་དང་ཧྥི་ལིན་ཌི་གཉིས་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའི་སྙན་ཞུ་མཉམ་དུ་ཕུལ། ལོ་འདིའི་ཕྱི་ཟླ་༤་པའི་ནང་དུ་ཧྥིན་ལན་ཌི་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཚད་ཀྱང་ཏུར་ཀིའི་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་མ་བཀོད་པར་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་མ་ཐུབ། དེ་རིང་གཟའ་ཕུར་བའི་གྲོས་མོལ་ལ་ཧྥིན་ལན་ཌིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ཚོ་ཁག་ཀྱང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་འདུག
འདས་པའི་ལོ་མང་རིང་སུད་ཌེན་དང་ཧྥིན་ལན་ཌི་གཉིས་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་མ་ཞུགས་པར་ལོགས་སུ་བསྡད། ན་ནིང་ཕྱི་ཟླ་༢་པའི་ཚེས་༢༤་ཉིན་ཨུ་རུ་སུས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཡུཀ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་སུད་ཌེན་དང་ཧྥིན་ལན་ཌི་གཉིས་ཀྱིས་ནུབ་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའི་ཐག་བཅད། རྒྱལ་ཁབ་གང་ཞིག་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཚུད་དགོས་ན་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་ཆོག་མཆན་བཀོད་ནས་སྤྱི་མོས་འབྱུང་དགོས། སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་དེར་རྒྱལ་ཁབ་༢༩་ཡི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ། ད་དུང་ཡང་ཏུར་ཀི་དང་ཧང་གྷ་རི་གཉིས་ཀྱིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའི་སྙན་ཞུ་ལ་ཆོག་མཆན་མ་བཀོད། བདུན་ཕྲག་རྗེས་མའི་གཟའ་མིག་དམར་དང་ལྷག་པ་གཉིས་ལ་ལི་ཐུ་ཝེ་ཎི་ཡའི་རྒྱལ་ས་ཝིལ་ནེ་སི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཆེས་མཐོའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་ལོ་འཁོར་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པས་སུད་ཌེན་སྐབས་དེར་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་ཐུབ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག
ཕྱི་ཟླ་༧་པའི་ཚེས་༥་ཉིན་ནེའུ་ཡོག་དུས་བབ་ཚགས་པར་ལ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། ཁ་སང་གཟའ་ལྷག་པའི་ཉིན་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་གྱིས་ཕོ་བྲང་དཀར་པོར་སུད་ཌེན་གྱི་སྲིད་བློན་ལ་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ནས་ཨ་མི་རི་ཀས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བསྐྱར་ཟློས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། ཨ་རིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཧང་ཅང་གསལ་པོ་རེད། སུད་ཌེན་གྱིས་མཉམ་འབྲེལ་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་འདིའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་ནུབ་ཆིངས་ཀྱིས་གཙིགས་སུ་འཛིན་གྱི་ཡོད་པའི་རིན་ཐང་རྣམས་སུད་ཌེན་གྱིས་ཉམས་སུ་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ངས་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཚུད་རྒྱུའི་རེ་ལྟོས་འཆང་གི་ཡོད་ཅེས་བསྒྲགས། དེ་བཞིན་སུད་ཌེན་གྱི་སྲིད་བློན་ཀ་རི་ས་ཊར་སན་( Kristersson)་ཨ་མི་རི་ཀས་རྒྱབ་སྐྱོར་གང་ལེགས་གནང་གི་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད། ང་ཚོར་ཐུན་མོང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ཅིག་ཐོབ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར་ང་ཚོས་ནུབ་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཐུབ་ཅེས་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་གྱི་ལྷན་དུ་གསར་འགོད་པ་ཚོར་གསལ་བཀྲོལ་བྱས་འདུག
མཉམ་འབྲེལ་གསར་ཁང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཏུར་ཀིའི་གཞུང་གིས་ཀུར་དི་བའི་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པ་ཚུད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་ཚོར་སུད་ཌེན་གཞུང་གིས་བཟོད་ཡངས་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཀུར་དི་བའི་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པ་ཁག་ནི་ཏུར་ཀི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་རེད། ཁོ་ཚོ་༢༠༡༦་ལོར་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་དབང་འཕྲོག་ཐབས་བྱས་པའི་ལས་འགུལ་ལ་འབྲེལ་བ་འདུག སུད་ཌེན་གཞུང་གིས་ཀུར་དི་བའི་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པ་ཁག་རྩ་མེད་མ་བཏང་བར་དུ་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་འགོད་རྒྱུ་མིན་ཞེས་ལངས་ཕྱོགས་མཁྲེགས་པོ་བཟུང་། ད་ཐེངས་ཀྱི་གྲོས་མོལ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུ་ཧྥིན་ལན་ཌི་དང་སུད་ཌེན་གཉིས་ཀྱིས་ཏུར་ཀིའི་བློ་འཚབ་རྣམས་སེལ་ཐབས་ཅི་ཞིག་བྱས་ཡོད་མེད། ཁ་སྔོན་ཕྱི་ཟླ་༦་པའི་ཚེས་༡༤་ཉིན་ཏུར་ཀིའི་རྒྱལ་ས་ཨན་ཀ་རར་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་ལས་སྣེ་ཚོས་གྲོས་མོལ་བྱས་པ་རྣམས་སུད་ཌེན་དང་ཧྥིན་ལན་ཌི་གཉིས་ཀྱིས་ལག་ལེན་བསྟར་ཡོད་མེད་སོགས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག
ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཧང་གྷ་རིའི་གཞུང་གིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་
ཞུགས་རྒྱུ་དེ་འགོག་དོན་དང་ཧང་གྷ་རིའི་བློ་འཚབ་ཅི་ཡིན་གཏན་ནས་གསལ་སྟོན་མ་བྱུང་མོད། ནུབ་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཚོས་ཏུར་ཀིའི་དགག་བྱ་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་པའི་རྗེས་སུ་ཧང་གྷ་རིའི་གཞུང་གིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་དེར་འཁྲོལ་ཆ་སྟེར་རྒྱུའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། སུད་ཌེན་གྱི་སྲིད་བློན་ཀ་རི་ས་ཊར་སན་ནས་ངས་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མར་ཡུ་རོབ་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཆེས་མཐོའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུ་ཧང་གྷ་རིའི་སྲིད་བློན་ཨོར་བྷན་(Victor Orban)་ལ་གྲོས་མོལ་ཐེངས་གཉིས་བྱས་པ་ཡིན། ཁོང་གིས་ང་ལ་ཐེངས་གཉིས་ཀར་ཧང་གྷ་རིའི་གཞུང་གིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་བཀག་འགོག་བྱ་རྒྱུ་མིན་པའི་ཁས་ལེན་བྱས་སོང་ཞེས་བཀྲལ། ཉམས་ཞིབ་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཧང་གྷ་རིའི་སྲིད་བློན་ཨོར་བྷན་ནི་ཨུ་རུ་སུའི་སྲིད་འཛིན་ཕུ་ཊིན་གྱི་གྲོགས་པོ་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཁོ་པ་ཕུ་ཊིན་གྱི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ལ་མོས་པ་ཡོད་པའི་མི་ཞིག་རེད། ཨོར་བྷན་གྱིས་ནུབ་ཆིངས་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་བཀག་ནས་ཕུ་ཊིན་གྱི་མངོན་འདོད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ནག་ཉེས་བཙུགས།།
ཕྱི་ཟླ་༧་པའི་ཚེས་༦་ཉིན་བྷུ་ལུམ་བྷག་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། སུད་ཌིན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་དེར་ཨ་རི་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་༢༩་ཡི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་ཐོབ་ཡོད་པས་ཏུར་ཀིའི་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་ཐེབས་ཐུབ། བདུན་ཕྲག་རྗེས་མར་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཏུ་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་ཨེར་དྷོ་ཝན་གྱིས་དགག་བྱ་རྣམས་ཕྱིར་འཐེན་བྱ་སྲིད། དེ་རིང་གཟའ་ཕུར་བུའི་ཉིན་སུད་ཌེན་གྱི་ཁྲིམས་ཁང་ཞིག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དེར་གནས་འཁོད་ཏུར་ཀི་བ་ཞིག་ལ་ཀུར་དི་བའི་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པའི་ཚབ་བྱས་ནས་བཙན་འཕྲོག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་ནག་ཉེས་བཙུགས་ཏེ་ལོ་༤་དང་ཕྱེད་ཀའི་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད། མི་དེ་ཏུར་ཀི་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱ་དགོས་པའི་བཀའ་ཕབ། སྔ་ལོ་སུད་ཌན་དང་ཧྥིན་ལན་ཌི་གཉིས་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་ཐབས་བྱས་པའི་སྐབས་དེར་སུད་ཌན་གྱི་རྒྱལ་སར་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་འདྲ་པར་དང་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བཀའ་དེབ་མེར་བསྲེགས་བཏང་ནས་ཟིང་ཆ་ལངས།།
བདུན་ཕྲག་འདིར་སུད་ཌེན་གྱི་རྒྱལ་ས་སི་ཊོག་ཧོམ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁ་ཆེའི་ལྷ་ཁང་ཞིག་གི་མདུན་དུ་སླར་ཡང་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བཀའ་དེབ་མེར་བསྲེགས་བཏང་བ་དང་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་གྱིས་སླར་ཡང་སུད་ཌེན་ལ་ཁ་རྡུང་བཏང་འདུག སུད་ཌེན་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་རྩ་ཁྲིམས་སུ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཡོད་ཅེས་འཁོད་ཡོད་པས་ཉེན་རྟོག་པས་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེ་འགོག་དཀའ་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ། སུད་ཌེན་གྱི་ཁྲིམས་ཁང་གིས་ཀྱང་ཁ་ཆེའི་བཀའ་དེབ་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མི་ཆོག་ཅེས་བཀག་སྡོམ་མ་བྱས་ཤིང་། དེས་ན་གཟའ་ཕུར་བུའི་གྲོས་མོལ་སྐབས་སུ་ཏུར་ཀིའི་དགག་བྱ་ཁག་མེད་པར་གཏོང་ཐུབ་ཡོད་མེད་ཆ་མ་འཚལ། སུད་ཌེན་གཞུང་གིས་ཕྱི་ཟླ་༥་པའི་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་འོས་བསྡུའི་རྗེས་སུ་ཕྱོགས་འགལ་ཚོགས་པའི་འོས་མི་འདེམས་ཐོན་འབྱུང་རྒྱུའི་རེ་ལྟོས་བཅངས་ཀྱང་སྲིད་འཛིན་ཨེར་དྷོ་ཝན་ལ་བསྐྱར་དུ་འོས་བསྡུའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ། ཉམས་ཞིབ་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཨུ་རུ་སུའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་མི་རིགས་དཀར་པོ་མཆོག་འཛིན་པ་དང་ཁ་ཆེ་ལ་སྡང་ཟུག་བྱེད་མཁན་ཚོར་རྒྱུད་སྐུལ་བྱས་ནས་སུད་ཌེན་གྱི་ས་ཐོག་ཏུ་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བཀའ་དེབ་མེར་བསྲེགས་ནས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་འགོག་ཐབས་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་པའི་དོགས་སློང་བྱས་འདུག
ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་ཨེར་དྷོ་ཝན་གྱིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་དེར་ཆོག་མཆན་འགོད་དགོས་ཚེ། ཨ་མི་རི་ཀས་ཏུར་ཀི་ལ་F-16་རྟགས་ཅན་གྱི་འཐབ་འཛིང་གནམ་གྲུ་བཙོང་དགོས་ཞེས་ཆ་རྐྱེན་བཏོན། སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་གྱིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་དེར་ཏུར་ཀིའི་གཞུང་གིས་སྔོན་ལ་ཆོག་མཆན་འགོད་དགོས་ཞེས་ལན་བཏབ། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཨ་མི་རི་ཀའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་མཚོན་ཆ་འཚོང་གི་ཡོད་ཀྱང་ལོ་ཤས་གོང་དུ་ཏུར་ཀིའི་གཞུང་གིས་ཨུ་རུ་སུ་ནས་འཕུར་མདེལ་འགོག་སྲུང་མཚོན་ཆ་ཉོས། ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ཨུ་རུ་སུ་ནས་འཕུར་མདེལ་འགོག་སྲུང་མཚོན་ཆ་ཉོས་ནས་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཉེན་ཁ་འབྱུང་གི་རེད་ཅེས་བཀག་ཀྱང་ཏུར་ཀིའི་གཞུང་གིས་མ་མཉན། དེར་བརྟེན་ཨ་མི་རི་ཀས་ཏུར་ཀི་ལ་འཐབ་འཛིང་གནམ་གྲུ་དང་དེང་རབས་ཅན་གྱི་མཚོན་ཆ། ཏུར་ཀིའི་དམག་དོན་ལ་མཁོ་བའི་འཕྲུལ་རིག་ལག་རྩལ་རྣམས་ཕྱིར་ཚོང་བྱ་རྒྱུ་མཚམས་བཞག ལྷག་པར་དུ་ཏུར་ཀིའི་སྲིད་འཛིན་ཨེར་དྷོ་ཝན་གྱིས་ཨུ་རུ་སུའི་སྲིད་འཛིན་ཕུ་ཊིན་ལ་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་འཛིན་གྱི་ཡོད་པར་ཨ་མི་རི་ཀ་དགའ་མོས་མ་བྱུང་བ་སོགས་ཀྱི་འགལ་ཟླ་སྣ་མང་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག
