ཡེལ་སིན་གྱི་བཅོལ་གདམས་ལྟར་ཕུ་ཊིན་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་ཐུབ་ཡོད་དམ།

ར་ཤི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་ཕུ་ཊིན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཟུང་ནས་ལོ་༢༥་འཁོར་ཡོད་ཅིང་། དམངས་གཙོའི་ལམ་ནས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་ར་ཤི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་དང་པོ་བྷོ་རི་སི་ཡེལ་སིན་གྱིས་བཅོལ་དོན་བཞིན་ཕུ་ཊིན་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་འཛིན་སྐྱོང་ཡག་པོ་ཞིག་བྱས་ཐུབ་ཡོད་དམ། ཁ་སང་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་ཝ་ཤིང་ཊོན་ཡིག་ཟམ་ཚགས་པར་ལ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། ༡༩༩༩་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༡༢་པའི་ཚེས་༣༡་གི་དགོང་མོར་བྷོ་རི་སི་ཡེལ་སིན་(Boris Yeltsin)་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལས་གནས་ནས་དགོངས་པ་ཞུས། ཁོ་པས་ཕུ་ཊིན་ལ་སྲིད་དབང་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ནས་ར་ཤི་ཡར་འཛིན་སྐྱོང་གང་ལེགས་བྱོས་ཞེས་བགྲེས་ཡོལ་དུ་སོང་། ད་ལྟ་ལོ་༢༥་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ་ཕུ་ཊིན་གྱིས་ང་ལ་ཡེལ་སིན་གྱིས་བཅོལ་བཏམས་བྱས་པ་ལྟར་ངས་ར་ཤི་ཡར་བདག་པོ་ཡག་པོ་བརྒྱབ་ཡོད། ཨུ་རུ་སུ་དམར་ཤོག་འཐོར་ཞིག་ཕྱིན་པའི་གཞུག་ཏུ་ཨ་རི་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ར་ཤི་ཡ་མགོ་གནོན་དུ་བཅུག་མེད་ཅེས་བསྟན།།

ལོ་ཉེར་ལྔའི་གོང་དུ་ར་ཤི་ཡའི་སྲིད་འཛིན་བྷོ་རི་སི་ཡེལ་སིན་གྱིས་ཨུ་རུ་སུ་དམར་ཤོག་སྐབས་ཀྱི་ཁེ་ཇཱི་བྷི་(KGB)་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་སྣེ་ཕུ་ཊིན་སྲིད་འཛིན་ལ་བསྐོས། སྐབས་དེར་ཕུ་ཊིན་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཏུ་ཡོངས་གྲགས་སུ་གྱུར་པའི་མི་ཞིག་མིན་པ་དང་ཁོ་པ་ཀུན་གྱིས་གཏིང་ཚོད་ལོན་པའི་མི་ཞིག་ཀྱང་མིན། ཁ་སྔོན་ཕྱི་ཚེས་༡༩་ཉིན་ཕུ་ཊིན་གྱིས་ལོ་མཇུག་གི་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་བསྐོངས་ནས་ར་ཤི་ཡ་སྦོ་ལུག་གྲབས་ཡོད་པའི་མཚམས་སུ་ངས་བསྐྱབས་པ་ཡིན། ངས་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ཀྱིས་ར་ཤི་ཡ་གཞན་གྱི་བཀོད་ཇུས་འོག་ཏུ་མ་ཚུད་པར་རང་གི་ལས་དོན་རང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐུབ་ཡོད། ར་ཤི་ཡའི་བདག་དབང་དང་རང་བཙན་བརླག་ཏུ་བཅུག་མེད། བྷོ་རི་སི་ཡེལ་སན་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོའི་ཁ་ལ་མཉན་དུས་གྲོགས་པོ་ཡིན་ཟེར་བ་དང་ཁ་ལ་མ་མཉན་དུས་ཁོ་པ་ར་བཟི་རེད་ཅེས་གཤེས་མྱོང་ཡོད་པ་རེད། ངས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་དེ་ལྟར་བྱེད་དུ་བཅུག་མེད་ཅེས་སྤོབས་པ་བསྐྱེད།།

༢༠༢༤་མཇུག་བསྒྲིལ་དུས་སུ་ཕུ་ཊིན་གྱིས་བཤད་པ་དང་དོན་དངོས་ཀྱི་ར་ཤི་ཡའི་གནས་སྟངས་ལ་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ། ཕུ་ཊིན་གྱིས་ཡུཀ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་དམིགས་ཡུལ་མ་གྲུབ། འདས་པའི་ལོ་༣་གྱི་ནང་དུ་ཡུཀ་རེན་གྱི་དམག་ས་ཁག་ཏུ་ར་ཤི་ཡའི་དམག་མི་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་བསད་རྨས་བྱུང་། ར་ཤི་ཡའི་ཀོར་སི་ཀ་མངའ་ཁུལ་གྱི་ས་ཁྱོན་རྒྱ་ཆེན་ཞིག་ཡུཀ་རེན་གྱི་ལག་ཏུ་ཤོར། ཧྥིན་ལན་ཌི་དང་སུད་ཌེན་གཉིས་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས། ཟླ་སྔོན་མར་ར་ཤི་ཡའི་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་དང་ནད་འབུ་ཕྲ་མོ། རྫས་འགྱུར་མཚོན་ཆའི་དཔུང་སྡེའི་འགོ་ཁྲིད་དམག་སྤྱི་ཨི་གྷོར་ཀི་རི་ལོབ་རྒྱལ་ས་མི་སི་ཀོའི་ཁང་པའི་སྒོ་འགྲམ་དུ་འབར་མདེལ་བཀད་ནས་ལྐོག་གསོད་བྱུང་། ལོ་རེ་བཞིན་ར་ཤི་ཡར་ཡུལ་ཐང་བརྒྱ་ཆ་༡༠་འཕར་བ་དང་དབུས་དངུལ་ཁང་གིས་དངུལ་བུན་གྱི་སྐྱེད་ཀ་བརྒྱ་ཆ་༢༡་སྤར། ར་ཤི་ཡའི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཞོ་ཁོག་དང་བཙོང་། ཤིང་ཏོག་དང་འོ་མ། མར་དང་ཤ་སོགས་ལོང་སྤྱོད་བྱེད་མི་ཐུབ་པའི་མཚམས་སུ་བསླེབས།།

དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་༡་ནས་ཡུཀ་རེན་གྱིས་རང་གི་ས་ཐོག་ཏུ་བརྒྱུད་ནས་ར་ཤི་ཡའི་སོལ་རླངས་ཡུ་རོབ་ལ་འདྲེན་གཏོང་བྱེད་དུ་འཇུག་རྒྱུ་མིན་ཞེས་བཀག ར་ཤི་ཡས་ལོ་ལྟར་ཡུ་རོབ་ལ་སོལ་རླངས་བཙོངས་ནས་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་༥༠་རེའི་ཡོང་འབབ་ཡོད་པ་ཆད་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཡུཀ་རེན་གྱི་དམག་འཁྲུག་གིས་ར་ཤི་ཡའི་དཔལ་འབྱོར་རྦད་དེ་ཉམས་དམས་སུ་གཏོང་བཞིན་པ་སྔར་ལས་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ། ཕུ་ཊིན་གྱིས་ལོ་རེའི་དངུལ་རྩིས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་༤༠་ལྷག་དམག་དོན་འབའ་ཞིག་ལ་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ། མི་དམངས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་རྒས་ཕོགས། ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་དོན་མཐའ་དག་ཉམས། དེང་སྐབས་ར་ཤི་ཡ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དམག་དོན་མིན་པའི་བཟོ་ལས་ཁག་མ་རྩ་བརྡིབས། ཡུཀ་རེན་གྱི་དམག་འཁྲུག་མ་ལངས་གོང་དུ་ཨ་རིའི་འཕྲོ་ནས་ར་ཤི་ཡ་འཛམ་གླིང་གི་མཚོན་ཆ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་ཨང་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་མོད། ད་ལྟ་ར་ཤི་ཡས་མཚོན་ཆ་ཕྱིར་ཚོང་བྱ་རྒྱུ་ལྟ་ཞོག ཐ་ན་རང་གི་དམག་དཔུང་ལའང་མཚོན་ཆ་མེད་པར་འཐབ་འཁོར་རྙིང་པ་སོགས་དམག་དཔུང་ལ་བཀྲམ།།

ཉེ་ཆར་སི་རི་ཡའི་གྱེན་ལོག་པ་ཚོས་སྲིད་གཞུང་མགོ་རྟིང་བསློགས་ནས་དཀྱིལ་ཤར་ས་ཁུལ་དུ་ཕུ་ཊིན་ལ་མཐུན་གྲོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡོད་པ་དེའི་སྲིད་འཛིན་ཨ་ས་ད་རྒྱང་དུ་བསྐྲད། ཨ་ས་ད་བཟའ་མི་འཁོར་དང་བཅས་པ་ར་ཤི་ཡར་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་སོང་། སི་རི་ཡའི་ས་ཐོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ར་ཤི་ཡའི་དམག་སྒར་ཁག་གི་དམག་དཔུང་དང་མཚོན་ཆ་རྣམས་ཕྱིར་འཐེན་བྱ་དགོས་པར་གྱུར། སྟོན་པ་ཡེ་ཤུའི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན་ཨ་ཛར་བྷ་ཇེན་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་གནམ་གྲུ་ཞིག་ཆེ་ཆི་ཎི་ཡའི་རྒྱལ་ས་གྷ་རོ་ཛི་ཎི་ལ་འཕུར་གྱི་ཡོད་པའི་ལམ་དུ་བརྡབ་སྐྱོན་བྱུང་སྟེ་ར་ཤི་ཡའི་སྤྱི་དམངས་ཚུད་པའི་འགྲུལ་པ་༦༧་ཡོད་པའི་ཁོངས་ནས་མི་༣༨་བསད། ཨ་རི་སོགས་ཀྱིས་ར་ཤི་ཡའི་མཁའ་དབྱིངས་སྲུང་སྐྱོབ་འཕུར་མདེལ་འཕངས་ནས་ཨ་ཛར་བྷ་ཇེན་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་གནམ་གྲུ་དེ་གཏོར་བ་རེད་ཅེས་གླེང་། ཕུ་ཊིན་གྱིས་གནམ་གྲུ་དེ་ར་ཤི་ཡའི་ས་ཐོག་ཏུ་བརྡབས་པར་བློ་ཕམ་ཡོད་ཅེས་བཟོད་གསོལ་ཞུས་ནས་གནོང་འགྱོད་ཁས་བླངས།།

ཕུ་ཊིན་གྱིས་ཡུཀ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུག་བསླངས་ནས་ཨ་རི་གཙོས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ར་ཤི་ཡའི་དགྲ་རུ་ལངས། ཕུ་ཊིན་གྱིས་ལོ་མཇུག་གི་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ཏུ་ཡུཀ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་སྔ་ཙམ་མ་བྱས་པ་དེར་འགྱོད་པ་ཡོད་ཅེས་བཀྲལ། ར་ཤི་ཡའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་མ་བསླབས་པར་མེ་མདའ་རྒྱག་སྟངས་དང་ཁ་ལོ་བ་མེད་པའི་འཕུར་གྲུ་བཟོ་སྟངས་རྣམས་བསླབས་ཏེ་དམག་འཁྲུག་གི་འདུ་ཤེས་བསྐྲུན། སློབ་དེབ་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་རྣམས་རྒྱལ་ཁབ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ལ་བསྒྱུར། ར་ཤི་ཡའི་ན་གཞོན་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་ཚན་རིག་པ། འཕྲུལ་རིག་མཁས་པ་དང་ཆེད་ལས་པ་ས་ཡ་༡་ལྷག་དམག་ཁྲལ་ལ་གཡོལ་བར་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བྲོས། དེར་བརྟེན་ཕུ་ཊིན་གྱིས་བཙོན་པ་ཚོ་དམག་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ནས་དམག་སར་དྲངས། བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར། སིངྒ་ལ་དང་དཀྱིལ་ཤར་ས་ཁུལ། ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་དང་ལྷོ་ཨ་མི་རི་ཀ་སོགས་ནས་སྒེར་དམག་གླས། ར་ཤི་ཡའི་མཚོན་ཆ་རྣམས་ཚར་ནས་ཨི་རན་དང་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ནས་མཚོན་ཆ་ནང་འདྲེན་བྱས།།

ར་ཤི་ཡའི་མི་འབོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་སྟེང་དུ་ཕོ་གསར་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་དམག་སར་བཏང་སྟེ་བསད་པ་དང་རྨས། མོ་གསར་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་ཤུལ་དུ་ལུས་ནས་ཁྱོ་ག་ཚོར་ལོ་དང་ཟླ་བ་བསྟུད་ནས་མ་ཐུག་པར་ཕྲུ་གུ་མ་སྐྱེས། ༢༠༢༤་ལོར་ར་ཤི་ཡར་ཕྲུ་གུ་༥༩༩༦༠༠་ལས་སྐྱེས་མི་འདུག་ཅེས་གཞུང་གི་གཞི་གྲངས་སུ་འཁོད། འདི་ནི་༡༩༩༩་ནས་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་མིའི་སྐྱེས་གྲངས་ཉུང་ཤོས་དེ་ཡིན་ཞིང་། ཁ་སྔོན་ཕྱི་ཟླ་༡༡་པའི་ནང་དུ་ར་ཤི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་ཕྲུ་གུ་མ་སྐྱེས་ན་མི་ཚེ་སྟབས་བདེ་རེད་ཟེར་བའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་མི་ཆོག ལོ་༡༦་ནས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཏེ་ཨ་མར་འགྱུར་དགོས། ཨ་མར་གྱུར་པ་ནི་རླབས་ཆེན་རེད་ཅེས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱ་དགོས་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་དུ་ཕབ། ར་ཤི་ཡའི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་འགའ་ཞིག་གིས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ན་ཨ་སྒོར་༡༠༠༠་ནས་༢༠༠༠་རེ་གསོལ་རས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་མི་འབོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་མ་བྱུང་། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་གིས་བུད་མེད་ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་མཁན་ཚོར་གསོལ་རས་དང་ཁེ་ཕན་སྤྲོད་རྒྱུ་མང་དུ་གཏང་དགོས་པའི་གྲོས་གཞི་བཏོན།།

ཕྱི་ཟླ་༡༢་པའི་ཚེས་༣༡་ཉིན་གཟའ་འཁོར་གསར་འགྱུར་དུས་དེབ་ལ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། ཕུ་ཊིན་གྱིས་ར་ཤི་ཡར་ཁྲིམས་འགལ་དུ་ཡོང་བའི་ཕྱི་མི་ཚོས་༢༠༢༥་ལོའི་མགོ་སྟོད་ཟླ་བ་༤་ཡི་ནང་དུ་ལུས་པོ་བདེ་ཐང་ཡིན་མིན་བརྟག་དཔྱད་དང་བུ་ལོན་གཙང་འཇལ། ར་ཤི་ཡའི་སྐད་ཡིག་དང་ལོ་རྒྱུས། ཁྲིམས་ལུགས་བཅས་ཀྱི་ཡིག་རྒྱུགས་འཕྲོད་ན་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབ་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན། ཕྱི་མི་ཚོ་ར་ཤི་ཡའི་དམག་ཁོངས་སུ་ཞུགས་ནས་ཡུཀ་རེན་ལ་འཐབ་འཁྲུག་རྒྱག་ཏུ་བསྐྱོད་ན་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབ་སྤྲོད་ཆོག་ཅེས་བཀའ་རྒྱ་བསྒྲགས། ར་ཤི་ཡ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཕྱི་མི་གཞིས་ཆགས་པ་ས་ཡ་༡་ལྷག་འདུག་ཟེར། ཕྱི་མི་ཚོ་ར་ཤི་ཡའི་དམག་ཁོངས་སུ་མ་ཞུགས་པ་དང་ཡིག་རྒྱུགས་མ་འཕྲོད་ན་ཕྱིར་ཕུད་གཏོང་སྲིད། དེས་ན་ར་ཤི་ཡར་ངལ་རྩོལ་བ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པར་སླར་ཡང་དཀའ་ངལ་གསར་པ་ཞིག་འཕྲད་ས་རེད་ཅེས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་འདུག