བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་ཨུ་རུ་སུར་འབྱོར་བ་དང་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་ཡི་ངན་ཤུགས་གསར་བ།

ཨུ་རུ་སུ་དང་རྒྱ་ནག ཨི་རན་སོགས་ཨུ་རུ་སུར་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་འཚོགས་པ་དང་། ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨི་རན་གཉིས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་དམག་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པ། བྱང་ཀོ་རི་ཡས་ཨུ་རུ་སུར་དམག་མི་བཏང་ཡོད་པ་བཅས་ལས། རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་ཡི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་དོན་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བཞིན་པ་འདིའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ནི་ཨ་རིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲོམ་གཞི་ལ་གཏོར་བརླག་གཏོང་ཆེད་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་དེ་བཞི་ཡི་བྱ་སྤྱོད་ལ་༼མི་བཞི་ཤོག་ཁག་གསར་བ་༽དང་༼ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་པ་༽ཞེས་འབོད་བཞིན་འདུག

༼ངན་པའི་དབང་ཤུགས་༽གསར་བས་འཛམ་གླིང་ལ་དཀའ་གནད་བཟོ་སྲིད།

སྤྱི་ཟླ་༡༠་ཚེས་༢༡་ཉིན་ལ་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡའི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས་ཡུལ་དེར་ཡོད་པའི་ཨུ་རུ་སུའི་གཞུང་ཚབ་འབོད་འགུག་གིས་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་མི་ཨུ་རུ་སུར་དམག་རོགས་ལ་འབྱོར་ཡོད་པར་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད། སྐབས་དེར་ཨ་མེ་རི་ཀས་གནས་ཚུལ་དེ་ངེས་གཏན་མི་འདུག་ཅེས་བརྗོད་མོད། ཚེས་༢༣་ཉིན་ལ་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲུང་བློན་ཆེན་ཨོ་སི་ཌོན་གྱིས། བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་མི་ཨུ་རུ་སུར་འབྱོར་བ་ར་སྤྲོད་བྱུང་སོང་མོད། ཁོ་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ཅི་ཡིན་ད་དུང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན། གནས་སྟངས་འདི་ནི་ཉེན་ཁ་ཆེ་བ་ཞིག་སྟེ། བྱང་ཀོ་རི་ཡས་ཨུ་རུ་སུར་དམག་ཆས་དང་གོ་མཚོན་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་ཟིན་པ་དང་ད་ལྟ་འདི་ནི་ཁོ་ཚོའི་གོམ་སྟབས་གཉིས་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཨ་རིའི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་མགྲིན་ཚབ་པ་ཇཱོན་ཀར་བྷིས་ཀྱང་གསར་འགོད་པ་ཚོར། སྤྱི་ཟླ་༡༠་བའི་ཟླ་སྟོད་ལ་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་མི་༣༠༠༠་ཙམ་ཨུ་རུ་སུར་འབྱོར་ཏེ་ཨུ་རུ་སུའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་སྦྱོང་ལྟེ་གནས་ཁག་ཏུ་དམག་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད། དེའི་དམིགས་ཡུལ་ཅི་ཡིན་ཤེས་རྟོགས་མེད། ཡིན་ན་ཡང་ཡུཀ་རེན་ལ་དམག་འཐབ་བྱེད་དུ་མཇུག་སྲིད་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་སོང་།

སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢་ལོར་ཨུ་རུ་སུས་ཡུཀ་རེན་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་པ་ནས་རྒྱ་ནག་དང་བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨི་རན་བཅས་ཀྱིས་ཐབས་ལམ་འདྲ་མིན་ངང་ཨུ་རུ་སུའི་དམག་ལ་དཔུང་རོགས་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། དཔེར་ན་ཨི་རན་གྱིས་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་དང་མི་མེད་གནམ་གྲུ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱིན་པ། བྱང་ཀོ་རི་ཡས་ལག་འབོམ་དང་ལྕགས་ཁྲབ་འཁོར་ལོ་གཙོས་པའི་གོ་མཚོན་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱིན་པ། ཡང་རྒྱ་ནག་གིས་དམག་མི་ཚོར་བེད་སྤྱོད་ཆེ་བ་དཔེར་ན་མི་མེད་གནམ་གྲུའི་མེ་གསོ་ལག་རྩལ་སོགས་ཀྱི་དམག་སར་དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་རྨང་གཞིའི་ལག་རྩལ་མཁོ་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཟླ་སྔོན་མར་ཨ་རིས་བརྗོད་ན། ཨུ་རུ་སུས་ཡུཀ་རེན་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པར་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཨུ་རུ་སུ་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་བཞིན་པ་དེའི་ནུས་པ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐབས་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ཨུ་རུ་སུར་རོགས་པ་བྱེད་ཀྱིན་པ་དེ་ཁོ་ན་མིན་པར། རྒྱ་ནག་གིས་ཨི་རན་དང་བྱང་ཀོ་རི་ཡར་དེ་མཚུངས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་བཞིན་པ་སྟེ། དཔེར་ན། ཨ་རིས་ཉེས་ཆད་བཅད་པའི་ཨེ་རན་གྱི་རྡོ་སྣུམ་ལས་རྒྱ་ནག་གིས་ཉིན་རེ་ལ་ཏུན་ས་ཡ་༡༥་རེ་ཉོ་བཞིན་པ་དང་། ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྐྱོ་ཤོས་ཡིན་པའི་བྱང་ཀོ་རི་ཡར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ནས་རྡོ་སྣུམ་ནང་འདྲེན་བྱེད་པ་དང་བཟའ་བཅའ་མཁོ་འདོན། ཡང་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་ཐོན་རྫས་འཛད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པ་རེད།

ཨ་རིའི་བདེ་འཇགས་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱིས་ཟླ་བ་སྔོན་མར་བགྲོ་གླེང་ཞིག་འཚོགས་པར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དམག་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་ཝི་ཌི་མན་（Rob Wittman) གྱིས་འཛམ་གླིང་འདིར་སྤྱི་ལོ་༡༩༣༨་དང་༡༩༣༩་ལོར་"ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་པ་"བྱུང་ཡོད། དུས་དེ་རིང་འཛམ་གླིང་སྔར་ལྟར་ལམ་རྙིང་དེར་སླེབས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ཁོང་གིས་སའི་གོ་ལ་ཧྲིལ་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་ཆེ་བ་ཨ་རི་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བར་དད་པ་ཡོད་ཀྱང་ཨུ་རུ་སུ་དང་རྒྱ་ནག བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨི་རན་བཅས་ནི་འཚེ་བའི་དྲག་སྤྱོད་རིང་ལུགས་པའི་སྡེ་སྟེ། ཁོ་ཚོའི་ཡིད་ཆེས་དད་པ་བྱེད་ས་རྦད་དེ་ཁ་ཁ་རེད། སྒྲིག་གཞི་དང་ཁྲིམས་ལ་མི་བརྩི། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་མཐོང་ཆེན་མི་བྱེད། རང་ལ་ཡོད་པའི་ཐོན་ཁུངས་ལ་བརྩི་མཐོང་མེད། མི་གཞན་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་འདོད་ཧམ་ཆེ་ཞེས་བརྗོད་འདུག

"ངན་པའི་དབང་ཤུགས་"སམ་Axis Powers ཞེས་པ་ནི་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་དམག་དོན་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ངན་པ་མཉམ་འཛོམས་ཀྱི་དབང་ཤུགས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད། སྐབས་དེའི་ནཱ་ཛི་ཧི་ཐི་ལར་( Adolf Hitler)་གྱིས་དབང་འཛིན་བྱེད་པའི་འཇར་མན་དང་། སྒེར་གཅོད་པ་མུ་སོ་ལི་ནི་(Benito Mussolini) ཡིས་བཟུང་བའི་ཨི་ཊ་ལི། གོང་མ་ཧི་རོ་ཧི་ཐོ་ཡི་ཉི་ཧོང་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱིས་བཙུགས་པའི་སྒེར་སྤྱོད་རྒྱ་སྐྱེད་རིང་ལུགས་པའི་མཐུན་གྲོགས་ཚོགས་པ་ཞིག་བྱུང་ནས། ཁོ་ཚོས་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇི་གཙོས་པའི་མནའ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་རྒོལ་ལན་སློག་ཡོད་པ་རེད།

༢༠༠༢ ལོར་སྐབས་དེའི་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་བྷུ་ཤི་ཡི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས་ཤིག་ལ། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་དང་ཨི་རན། ཨི་རག་བཅས་ནི་"ངན་པའི་དབང་ཤུགས་"་ཀྱི་མཚོན་དོན་ལ་དཔེ་བླངས་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་ལ་ད་ལྟ་དང་སྔོན་མའི་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣས་"ངན་པའི་དབང་ཤུགས་"ཞེས་པ་དེ་རིམ་བཞིན་ཨ་རིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ད་ཡོད་ཀྱི་འཛམ་གླིང་སྒྲིག་གཞི་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

ཨ་རིའི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་དབྱེ་ཞིབ་པ་དང་སྲིད་བྱུས་བཟོ་མཁན། དམག་དོན་མཐོ་རིམ་འགོ་ཁྲིད་མང་པོས་རྒྱ་ནག་དང་ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨུ་རུ་སུ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཅིག་པ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ངན་པའི་དབང་ཤུགས་དང་མགོ་རྙོག་གི་དབང་ཤུགས འཁྲུག་རྩོད་ཀྱི་དབང་ཤུགས ཡང་ན་མི་བཞི་ཤོག་ཁག་གསར་བ་ཞེས་ཅི་ཞིག་བོས་ཀྱང་། ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་བོ་འདི་མཉམ་དུ་འདུས་ན་ཉེན་ཁ་ཞིག་ཡིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་ཁྱབ་ཆེ་དང་རྒྱུན་ལྡན་ལ་གྱུར་ཡོད།

དེ་ལྟར་རུང་ད་ལྟའི་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོ་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་ཞེས་འབོད་རྒྱུར་དགའ་བོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ཉིན་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་བྷི་ལིན་ཁེན་ (Antony Blinken) གྱིས་ཕྱི་འབྲེལ་དུས་དེབ་ཏུ་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་སྤེལ་བར། དེའི་ནང་དུས་རབས་གསར་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱེད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་དོན་གྱི་འགྲན་རྩོད་དྲག་པོ་ཞིག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད། ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ད་དུང་རྒྱ་ནག་བཅས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྩ་དོན་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་རྒྱུའི་སེམས་ཐག་བཅད་ཡོད་འདུག ཁོང་གིས་བཤད་པ་ལྟར་ན། བཅོས་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་འདི་དག་གི་སྲིད་གཞུང་གི་རྣམ་པ་དང་ལྟ་བའི་རིང་ལུགས། ཁེ་ཕན། ནུས་པ་བཅས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ནའང་། ཚང་མས་རྒྱལ་ནང་དུ་དབང་བསྒྱུར་གྱི་དབང་ཆ་བརྟན་པོ་བཟོ་རྒྱུ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཤུགས་རྐྱེན་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་གཏན་འཁེལ་བྱ་རྒྱུར་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཚང་མས་བཙན་ཤུགས་སམ་དྲག་ཤུགས་བརྒྱུད་ནས་ས་མཚམས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་སེལ་ཐབས་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་ནུས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་པའི་གནས་སྟངས་དེ་མཚོན་ཆར་བེད་སྤྱོད་བྱེད་འདོད་པ། ཚང་མས་ཨ་རིའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་སྟེ། དམག་དོན་དང་འཕྲུལ་རིག དངུལ་ལོར་གྱི་སྟངས་འཛིན། མཉམ་འབྲེལ་དང་མཐུན་ཕྱོགས་ཉམས་དམས་སུ་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་དང་། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་ངན་པའི་དབང་ཤུགས་མ་རེད། ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ཀྱང་དགྲ་ཟླར་མི་འགྱུར་བའི་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་ཡོད་ནའང་། བཅོས་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་འདི་དག་གིས་ང་ཚོས་སྟོན་པའི་ལམ་བུ་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བཞིན་པ་ཡིས་ང་ཚོས་ཀྱང་ཡ་ལན་སློག་དགོས་པ་ཐག་གཅོད་ངེས་ཅན་བྱེད་དགོས་པར་བསྟན་གྱི་ཡོད།" ཅེས་བྷི་ལིན་ཁེན་གྱིས་བརྗོད་འདུག

རྒྱ་ནག་གཙོ་གནད་འཛིན་པའི་བློ་འཚབ།

རྒྱ་ནག་གཙོ་གནད་ལ་བཟུང་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཀྱི་དམག་དོན་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་བློ་འཚབ་དམིགས་བསལ་ཞིག་སློང་བཞིན་པ་རེད། སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་ཨ་རིའི་ཧ་ཌི་སོན་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་༼Hudson Institute༽ ཀྱི་དཔྱད་གླེང་ཞིག་གི་སྐབས་སུ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དམག་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་ཝི་ཌི་མན་（Rob Wittman) གྱིས་ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་སྐབས་སུ། དེང་སང་གི་༼ངན་པའི་དབང་ཤུགས༽་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་འདི་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༣༩་ལོའི་ནག་ཚོགས་དེ་ལས་ད་དུང་འཛམ་གླིང་གི་བརྟན་ལྷིང་འཕྲོག་པའི་ནུས་པ་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དང་། ཁོ་ཚོས་ད་ལྟ་དེའི་ཐོག་ལ་ནུས་པ་འདོན་བཞིན་པ་དང་། ཁོ་ཚོས་རིམ་པ་ཚང་མའི་ཐོག་ནས་ཕན་ཚུན་གྱི་འཕྲུལ་རིག་ལག་རྩལ་བརྗེ་རེས་བྱེད་བཞིན་པར་བརྗོད་སོང་།

ཝི་ཌི་ནམ་གྱིས། ཁྱེད་ཀྱིས་ཡུཀ་རེན་གྱི་མི་མེད་གནམ་གྲུའི་ནང་ནས་མར་གཡུགས་བཞིན་པ་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་གློག་པར་སྡེར་མ་དང་མ་ལག་ཡོད་པ་རྙེད་ཀྱི་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཨུ་རུ་སུའི་མེ་སྒྱོགས་ནས་ཡུཀ་རེན་དུ་འཕེན་པའི་མཚོན་ཆ་དེ་བྱང་ཀོ་རི་ཡས་བཟོས་པ་ཡིན་པའང་མཐོང་གི་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཨུ་རུ་སུས་དམག་ས་རུ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་མི་མེད་གནམ་གྲུ་དེ་ཨི་རན་གྱིས་བཟོས་པ་ཡིན་པ་མཐོང་གི་རེད། ཁོང་ཚོས་ཡུཀ་རེན་ལ་རྒོལ་བར་རིམ་པ་ཚང་མའི་ཐོག་ལ་མཉམ་ལས་ལ་འབྲེལ་བ་བཞག་ཡོད། ཨུ་རུ་སུས་རང་ཉིད་ལ་ནུས་པ་མེད་པ་ཤེས་པས། ཁོང་ཚོའི་གྲོགས་པོ་ཚོར་བསྙེས་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་དང་ཡང་། ༼ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་སྡེ་གསར་པ༽ དེས་ཡུཀ་རེན་གྱི་དམག་འཁྲུག་ཁྲོད་དུ་ཉམས་མྱོང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཞི་བདེའི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་ཚོད་ལྟ་དང་། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་དུ་འཐོབ་མི་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་འཐོབ་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་དམག་སར་འབྱུང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་ཐབས་བྱེད་སྐབས། ང་ཚོའི་ཁ་གཏད་ཚོས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོང་ཚོས་དམག་འཁྲུག་མེད་པའི་ཁོར་ཡུག་ནང་དུ་མཚོན་ཆ་ཚོད་ལྟ་བྱེད་དེ་དུས་ཡུན་ཐུང་ཐུང་ནང་ནུས་པ་ཐོབ་ཐབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་འདུག

ཝ་ཤིང་ཊོན་གྱི་རྒྱལ་སྲུང་གཙོ་གནད་(Defense Priorities)བསྟི་གནས་ཁང་གི་རིམ་པ་མཐོ་བའི་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་དམག་དོན་དབྱེ་ཞིབ་འགན་འཛིན་ཁ་ཝ་ན་(Jennifer Kavanagh)ཡིས་ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་བརྗོད་དོན། རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་སྐོར་ནས་སེམས་འཚབ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནི་དེང་རབས་དམག་དོན་འཕྲུལ་རིག་བརྗེ་རེས་བྱེད་པའི་མཉམ་ལས་འདི་རེད། བརྗེ་རེས་འདི་དག་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཁེ་ཕན་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་པ་ནས་དབང་ཆ་དོ་མཉམ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་སྲིད། འདིའི་ནང་དུ་ཨུ་རུ་སུས་རྒྱ་ནག་ལ་སྒྲ་མེད་པའི་མཚོ་གྲུའི་འཕྲུལ་རིག་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་ཨུ་རུ་སུས་བྱང་ཀོ་རི་ཡར་འཁོར་སྐར་ལས་གཞིའི་རོགས་རམ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་བཅས་ཚུད་ཡོད་ཅེས་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུའི་དབར་གྱི་འབྲེལ་བས་མོར་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་བསླངས་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་ཊེག་སཱ་སི་མངའ་སྡེའི་སྲིད་བྱུས་གསར་གཏོད་ཞིབ་འཇུག་ཁང་(IPI)གི་གཏན་སྡོད་མཁས་དབང་མ་ཐིའུ་སི་(Merrill Matthews)ཡི་དཔྱད་རྩོམ་དུ། "ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་སྡེ་" གསར་པ་འདི་སྔོན་མ་དང་མི་འདྲ་བར། འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་སྐབས་ལས་ཀྱང་ཆེ་བ་དང་། མཚོན་ཆ་ཡང་ལེགས་པ། དེ་བཞིན་དབང་ཆར་འདོད་ཧམ་ཆེ་བ་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག

ཁོང་གིས་བཀོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ཏུ། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་ལ་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཆའི་ལྔ་ཆ་གཅིག་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། དབུས་ཨེ་ཤི་ཡ་དང་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡའི་ས་ཁུལ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཟུང་ཡོད་པ། ཕན་ཚུན་ས་འབྲེལ་ལམ་ཉེ་འཁྲིས་སུ་ཡོད་པ། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཕྱུག་པོ་ཡོད་པ། རྒྱ་ནག་ལ་འཛམ་གླིང་ནང་གི་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རྐང་དམག་དང་མཚོ་དམག་ཡོད་པ། རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་ནང་ནས་གསུམ་ལ་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་ཡོད་པ། ཨི་རན་ཡང་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆའི་སྒོ་མཚམས་སུ་སླེབས་ཡོད་པ། དེ་བཞིན་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁྱོན་ཕྱེད་ཀར། ངན་པའི་དབང་ཤུགས་སྡེ་ཚན་གྱི་ལག་ཆར་གྱུར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀུ་བྷ་དང་ཝེ་ནི་ཛུ་ལ་སོགས་ཡོད། དེ་ཚོར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཆེ་ཆུང་ཨ་རི་དང་མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཆུང་ཡང་། དབང་བསྒྱུར་སྲིད་གཞུང་གིས་དཔལ་འབྱོར་ལ་སྟངས་འཛིན་ཆེ་བ་བྱེད་ཐུབ་པ། འོས་འདེམས་པར་འགན་ལེན་མེད་པར་ཐོན་ཁུངས་བེད་སྤྱོད་གང་འདོད་བྱེད་པ་བཅས་ཡོད།

༢༠༢༤ ལོའི་ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་སྡེ་འདིའི་ཁྱད་པར་ཆེ་ཤོས་ནི། ཉུང་མཐར་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་ད་ལྟ་ད་དུང་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་སུ་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ས་ཆ་དང་དབང་ཆ་མང་བ་འདོད་པ་དང་། སོ་སོའི་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ཆེད་མཉམ་ལས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། འདི་ནི་ཧ་ཅང་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཤིག་རེད་ ཅེས་བྲིས་འདུག་ལ། ཡང་དམག་དོན་དང་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རྒྱ་ནག་དང་། ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་རྩིས་གཙང་སེལ་མ་ལག་(SWIFT)ལས་གཡོལ་ཆེད་དངུལ་རྩིས་ལམ་ལུགས་གསར་བ་ཤིག་འཛུགས་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཉེས་ཆད་དང་དམ་དྲག་གི་ནུས་པ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུའི་བཀོད་པ་འཐེན་བཞིན་ཡོད་འདུག

ཚོགས་སྡེ་འདིས་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་རང་འདོད་རང་སྒྲུབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ས་ཁུལ་ཞིག་བསྐྲུན་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་དཔལ་འབྱོར་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་རྨི་ལམ་གཏོང་བཞིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་པོ་མཉམ་དུ་བསྡོམས་ན་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཕྱུག་པོ་ཡོད་པ། ལྷག་པར་དུ་ཝེ་ནི་ཛུ་ཝེ་ལ་ཡང་བསྣན་ན་དེ་བས་ཆེ་བ་ཡོད། ཨུ་རུ་སུ་དང་རྒྱ་ནག་གིས་བྷེར་ཛེལ་དང་ཨུ་རུ་སུ། རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག ལྷོ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀ། ཨི་རན། ཨི་ཇབ། ཨི་ཐོ་པི་ཡ། ཨ་རབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་བསྡུས་མིང་ལ་བྷེ་རེག་སི་(BRICS (金砖国家) ཞེས་འབོད་པའི་མཐུན་ཚོགས་འདིའི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་བརྒྱུད་དེ་གལ་ཆེའི་དཔལ་འབྱོར་འབྲེལ་བ་འཛུགས་བཞིན་ཡོད། དེའི་དོན་ནི་ཐེ་ཝན་གྱི་རྐྱེན་པས་དགྲ་འཛིང་བྱུང་ནའང་། ཨུ་རུ་སུ་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀས་བྷེར་ཛེལ་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ཀྱི་ཚོང་ལམ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་འདོད་པ་རེད། ཐེ་ཝན་བཙན་འཛུལ་བྱེད་ཚེ་དཔལ་འབྱོར་དམ་དྲག་དང་དམག་དོན་འགོག་རྒོལ་ཡོང་སྲིད་པར་རྒྱ་ནག་གིས་ད་ལྟ་ནས་དེར་ཇི་ལྟར་གདོང་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་པ་རེད་ཅེས་བྲིས་འདུག

ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༢༢ ནས་ ༢༤ བར། ཞི་ཅིན་ཕིང་ཨུ་རུ་སུའི་ཁ་ཛན་ལ་འབྱོར་ཏེ་བྷེ་རག་སི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོའི་དབུ་ཁྲིད་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་དྲུག་པར་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཤིང་། ཚོགས་འདུ་འདིའི་གཙོ་གནད་གྲོས་གཞི་གཅིག་ནི་ SWIFT ཚབ་ཏུ་བྷེ་རག་སི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་སྤྲོད་མ་ལག་གསར་པ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱེད་རྒྱུ་འདི་ཡིན་པ་རེད། བྷེ་རག་སི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ནི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གིས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། སྔར་ལོ་ཚོགས་མི་ཇེ་མང་བཏང་ནས་ཨི་རན། ཨི་ཇིབ། ཨི་ཐོ་པི་ཡ། ཨ་རབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། ཨར་ཇེན་ཊི་ན། སོ་ཌི་ཨ་རབ་བཅས་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་གསར་བ་བསྡུས་ཡོད།

ཡང་ཁོང་གི་རྩོམ་ཡིག་ཏུ་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཀྱིས་དྲ་དམག་སློང་སྲིད་པ་བློ་འཚབ་བྱེད་འདུག མ་ཐིའུ་སི་ཡིས། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གིས་ངན་པའི་དབང་ཤུགས་སྡེ་ཚན་གསར་པའི་ནང་དུ་གཙོ་གནད་བཟུང་ཡོད་པ་དང་། དམག་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་བཀའ་བཀོད་གཏོང་ཐུབ་ཀི་ཡོད། ད་ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་དང་དྲུག་བཅུའི་སྐབས་དང་ཡོངས་སུ་ལྡོག་སྟེ། སྐབས་དེར་ཨུ་རུ་སུས་ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་སྡེ་རུ་གཙོ་གནད་བཟུང་ཡོད་ཅེས་ཀྱང་བྲིས་འདུག

རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་ངང་དམག་འཁྲུག་སློང་ངེས་སམ།

བདུན་ཕྲག་སྔོན་མར། རྒྱ་ནག་གིས་ཐའེ་ཝན་ལ་དམག་ཤུགས་ངོམས་ནས་"མཉམ་འབྲེལ་རལ་གྲི ༢༠༢༤B"ཞེས་པའི་དམག་སྦྱོང་བྱེད་སྐབས། ཀོ་རི་ཡའི་ཕྱེད་གླིང་གི་གནས་སྟངས་ཀྱང་གློ་བུར་དུ་ཛ་དྲག་ཏུ་གྱུར། བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་གྱིས་ཟླ་༡༠ཚེས་༡༦ཉིན། བདུན་ཕྲག་སྔོན་མར་ན་གཞོན་ས་ཡ་གཅིག་དང་འབུམ་བཞི་ཙམ་དམག་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའམ་ཡང་ན་དམག་ཁོངས་སུ་ཕྱིར་ལོག་བྱ་རྒྱུའི་རེ་འདུན་བཏོན་ཡོད་པར་བཤད།

དེའི་སྔོན་དུ། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡས་མི་མེད་གནམ་གྲུ་བཏང་སྟེ་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་རྒྱལ་ཕེན་ཡང་གི་མཁའ་དབྱིངས་སུ་བྱང་ཀོ་རི་ཡར་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཡིག་ཆ་གཏོར་སོང་ཞེས་བྱང་ཀོ་རི་ཡས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་དང་། ཚེས་༡༥ཉིན་ལྷོ་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ཕན་ཚུན་མཐུད་པའི་གཞུང་ལམ་དང་ལྕགས་ལམ་གྱི་ཆ་ཤས་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད།

དམག་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར་ཐད་ཀྱི་མཉམ་ལས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ཁར་ནི་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞི་བདེ་མ་དངུལ་ཚོགས་པའི་ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲུང་ལས་གཞིའི་འགན་འཛིན་ཆི་ཝི་སིས (Christopher S. Chivvis) ཡིས་ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལབརྗོད་དོན། རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨི་རན་བཅས་ཀྱིས་ས་ཁུལ་གཞན་ཞིག་གི་དཀའ་རྙོག་བེད་སྤྱད་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་དམག་འཁྲུག་སློང་བ་དང་།་ཕན་ཚུན་རྒྱབ་རོགས་དང་རྙོག་ཟིང་སློང་བ་སོགས་བྱེད་སྲིད་པ་རེད།

ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ཐེ་ཝན་ལ་དྲག་པོའི་ཕར་རྒོལ་(ཡོངས་སུ་བཙན་འཛུལ་ལམ་་ཡང་། བཀག་རྒྱ )སྐབས་སུ། ཨུ་རུ་སུས་ཨ་རིའི་ཐོན་ཁུངས་དཀོན་པོའི་གནས་སྟངས་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་ཡུཀ་རེན་དུ་དྲག་པོའི་དམག་འཁྲུག་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའམ། ཡང་ན་སྤྱི་ཆིངས་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་ན་ཐོ་མངའ་ཁོངས་སུ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྲིད། ཨི་རན་གྱིས་དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུར་དཀའ་རྙོག་བཟོས་ཏེ་ཨ་རིའི་དམག་དཔུང་དཀྱིལ་ཤར་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་འགུག་ཐབས་བྱེད་སྲིད། བྱང་ཀོ་རི་ཡས་ཀྱང་ཀོ་རི་ཡའི་ཕྱེད་གླིང་དུ་དྲག་པོའི་འཇིགས་སྐུལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་བཞི་པོ་འདིས་དོན་དངོས་སུ་འདི་ལྟར་བྱེད་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་གྱི་ཆིངས་ཡིག་འཇོག་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་ནའང་། ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་འོག་རང་བཞིན་གྱིས་འདི་འདྲ་ཡོང་སྲིད་པ་རེད།

ད་ལྟའི་ཆར། ཨ་རིའི་ཚད་ཡོད་དམག་དོན་ཐོན་ཁུངས་ཀྱིས་དམག་ཁུལ་མང་པོའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་དགོས་པའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་ཡུཀ་རེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ་དང་། དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུའི་གནས་སྟངས་བརྟན་ལྷིང་བཟོ་བ། ཤར་ཨེ་ཤ་ཡར་རྒྱ་ནག་གི་འཇིགས་སྐུལ་འགོག་པ་བཅས་ཡིན། སྤྱི་ཟླ་༡༠ཚེས་༨་ཉིན། ཆི་ཝི་སིས་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ནས་བཏོན་པའི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་༼རྒྱ་ནག་དང་ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨུ་རུ་སུ་བཅས་ཀྱི་མཉམ་ལས། ད་ལྟ་དང་མ་འོངས་པར་ཨ་རིར་ཡོད་པའི་ཉེན་ཁ༽ཞེས་པའི་ནང་། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་དང་ཨི་རན། ཨུ་རུ་སུ་བཅས་ལ་མཉམ་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ཡོད་པའི་དཔང་རྟགས་མེད་ནའང་། ཁོ་ཚོས་མ་འོངས་པར་འདི་ལྟར་བྱས་ཏེ་འཛམ་གླིང་ནང་ཨ་རིར་གནོན་ཤུགས་སྤར་སྲིད། ཁོ་ཚོས་ཨ་མེ་རི་ཀ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་འཛམ་གླིང་གི་དཀའ་རྙོག་ཁག་ལ་འཛུལ་དུ་བཅུག་སྟེ་ཨ་རིའི་སྟོབས་ཤུགས་ཉམས་དམས་དང་སྐྱོ་རུ་གཏོང་ཐབས་བྱེད་སྲིད།" ཅེས་བཀོད་ཡོད།

ཝ་ཤིན་ཊོན་གྱི་ཆེ་དུས་ཤར་ཕྱོགས་སྲིད་བྱུས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་རྒྱུན་ལས་འགན་འཛིན་དང་། ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲུང་ལྷན་ཁང་གི་དཀྱིལ་ཤར་ལས་དོན་གྱི་འགན་འཛིན་ཆེན་མོ་སིན་གྷ་ཡིས (Michael Singh) ཨ་རིའི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་བརྗོད་དོན། དམག་ཁུལ་འདྲ་མིན་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཇེ་གསལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དཔེར་ན། ཨེ་ཤ་ཡ་དང་དཀྱིལ་ཤར་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཡུཀ་རེན་གྱི་འགལ་ཟླའི་གནས་སྟངས་ནང་ཁྱབ་ཆེ་ལ་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་འདོན་བཞིན་པ་དེས་ཧང་སངས་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། རྒྱ་གར་གྱིས་ཨུ་རུ་སུའི་རྡོ་སྣུམ་གྱི་ནང་འདྲེན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། ཨི་རན་གྱིས་ཨུ་རུ་སུར་གལ་ཆེའི་དམག་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ། ཏུར་ཀི་ཡིས་་ཡུཀ་རེན་དང་ཨུ་རུ་སུ་གཉིས་ཀར་གལ་ཆེའི་ཕྱི་འབྲེལ་དང་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ནུས་པ་བཏོན་པ། ཨ་རབ་སྤྱི་མཐུན་ལ་ཁབ་ཀྱིས་ཨུ་རུ་སུ་མི་སེར་དང་དཔལ་འབྱོར་ལ་བདེ་འཇགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་ཤིག་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སིན་གྷ་ཡིས། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་དང་ཐེ་ཝན་བར་དུ་འཁྲུག་རྩོད་བྱུང་ཚེ། ང་ཚོས་གནས་སྟངས་འདི་སྔོན་དཔག་བྱེད་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་དངོས་གནས་འགལ་ཟླ་འདིའི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་རེད། ང་ཚོས་ཇི་ལྟར་ནུས་པ་འདོན་མིན་ཏག་ཏག་བཤད་མི་ཐུབ་ནའང་། ཏ་ཟུག་མཚོ་ཁུག་གི་ཨ་རབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནི་རྒྱ་ནག་དང་ཐེ་ཝན་གྱི་ནུས་པའི་ཐོན་ཁུངས་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་མཁན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཡིན། ཨི་རན་ལ་ཧུ་ཐི་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པ་ལ་ལག་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཚོ་ལམ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་ནུས་པ་ཡོད། དེར་བརྟེན། གལ་ཏེ་ཐེ་ཝན་གྱི་འགལ་ཟླ་དེ་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་ས་ཁོངས་ཙམ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཚེ། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་བསམ་བློ་དེ་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་དང་རྨོངས་པ་རེད།"ཅེས་བརྗོད།

རྒྱལ་སྲུང་གཙོ་གནད་(Defense Priorities)བསྟི་གནས་ཁང་གི་ཁ་ཝ་ན་(Jennifer Kavanagh)ཡིས་བརྗོད་དོན། དམག་འཁྲུག་སློང་བའི་དུས་ཚོད་ཐད་མཉམ་འབྲེལ་བྱེད་ངེས་པ། དཔེར་ན། ཨུ་རུ་སུས་བྷལ་ཌིག་མཚོ་འགག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏེ་ཨི་སི་ཌོ་ནི་ཡ་(Estonia) ལ་ཐི་ཝི་ཡ་(Latvia) མི་ཐུ་ནི་ཡ་(Lithuania) བཅས་དང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཐེ་ཝན། བྱང་ཀོ་རི་ཡས་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ལ་རྒོལ་རྡུང་བྱས་ཏེ་ཨ་རིས་ཡ་ལན་སྤྲོད་དཀའ་བ་བཟོ་བའི་གནས་སྟངས་འདི་ཡོང་མི་སྲིད་པ་མིན་ནའང་། ཡོང་སྲིད་པའི་གོ་སྐབས་ཆེན་པོ་མེད་ཅེས་དང་། ཨ་རིའི་མཐུན་གྲོགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་དམག་འཁྲུག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་དབུ་ཁྲིད་བཞི་པོ་ཚང་མར་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། ཁོང་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་དུས་ཚོད་རེའུ་མིག་ལྟར་ཞིབ་ཚགས་ཀྱི་གྲ་སྒྲིག་མེད་པར་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཞིག་གི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་དགོས་མདུན་ཆེད་དུ་འདི་ལྟར་བྱེད་སྲིད་པའི་གོ་སྐབས་ཆུང་ཞེས་བརྗོད་འདུག

རྒྱ་ཨུ་ཨི་བྱང་གི་གཞུང་འབྲེལ་མཐུན་ཚོགས།

རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་ཡིས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་ཚོགས་ཤིག་འཛུགས་པར་ག་ཚོད་འགོར་སྲིད་དམ།

འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་སྐབས་ངན་པའི་དབང་ཤུགས་སྡེ་ཚོགས་ཀྱིས་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་དམག་དོན་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོག་ཕན་ཚུན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད་ནའང་། མཐུན་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་འདྲ་བར་ངན་པའི་དབང་ཤུགས་ཚོགས་སྡེ་ཡིས་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་སམ་མཉམ་འབྲེལ་དམག་དོན་བཀོད་འདོམས་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་ཁུངས་བཙུགས་མྱོང་མེད། ད་ལྟའི་ཆར། རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཨི་རན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་བཅས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མཐུན་ཚོགས་ཤིག་བཙུགས་མེད། ཁར་ནི་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞི་བདེ་མ་དངུལ་ཚོགས་པའི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོའི་ནང་། དོན་དངོས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་མཉམ་ལས་བྱེད་ཐབས་དེ་ཕྱོགས་གཉིས་ཙམ་མིན་པར། མཉམ་འབྲེལ་སྒྲིག་འཛུགས་དགོས་པ། དུས་ཚོད་གཏན་འཁེལ་གྱི་དམག་སྦྱོང་བྱེད་པ། ཐབས་བྱུས་དང་དམག་དོན་རིམ་པའི་བཀོད་འདོམས་དང་ཚོད་འཛིན་གཅིག་གྱུར་བཟོ་བ། དམག་དོན་ཕན་ཚུན་འཇུག་སྤྱོད་ཀྱི་ནུས་པ་དང་མཉམ་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་འཆར་གཞི་དགོས་པ། དེ་བཞིན་ཕན་ཚུན་ལ་ཚད་མཐོའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱབ་རྟེན་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་ཡིན་ཡང་། དེང་སང་རྒྱ་ནག་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པའི་ཚད་དེ་ཨི་རན་དང་ཨུ་རུ་སུ། ཡང་ན་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ལས་ཧ་ཅང་ཚད་མཐོ་བ་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་བྷི་ལིན་ཁེན་གྱིས་ཟླ་༡༠་ཚེས་༡ཉིན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་ནང་། རྒྱལ་ཁབ་བཞི་པོར་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཁེ་ཕན་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པ། ཁོ་ཚོའི་མཉམ་ལས་འབྲེལ་བ་དེ་ཨ་རིའི་ཡུན་རིང་གི་མཐུན་ཚོགས་སྒྲོམ་གཞི་དང་ཧ་ཅང་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པར་བརྗོད། བྷི་ལིན་ཁེན་གྱིས། ཁོ་ཚོས་ཚ་ཚ་འུར་འུར་བསྒྲགས་པའི་མཛའ་མཐུན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་སུ། རྒྱལ་ཁབ་འདི་དག་གི་འབྲེལ་བ་གཙོ་བོ་ནི་ཚོང་ལས་ཁེ་ཕན་ཙམ་རེད། ཁོ་ཚོའི་མཉམ་ལས་ནི་ཁེ་གྱོང་དང་ཉེན་ཁ་བརྩི་དགོས། ག་ལེར་ཁོ་ཚོས་ཁེ་གྱོང་དང་ཉེན་ཁ་འདི་དག་གིས་སློང་ངེས་པའི་རྙོག་འཛིང་དང་འགལ་ཟླ་ཇེ་མང་འགྲོ་གི་རེད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་ལ་མཚོན་ན། རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་བདེ་ཐང་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གོ་གནས་ལ་མཉམ་ལས་བྱེད་རོགས་ཀྱི་བཅོས་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོས་ཉེན་ཁ་བཟོ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་དང་། བཅོས་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་པ་བཞི་པོ་ཚང་མས་ཨ་རི་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་མ་ལག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ལ་བརྟན་པོར་བསྐྱོད་བཞིན་ཡོད་པ་དེས་ཁོ་ཚོའི་མཉམ་ལས་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བྱེད་ངེས་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་ཨ་རི་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གིས་ཁོ་ཚོའི་བཅོས་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་ལ་མཉམ་དུ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་གནས་སྟངས་འོག་དེ་བས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཡིན་ཞེས་ནན་བརྗོད་བྱེད་འདུག

རྒྱལ་སྲུང་གཙོ་གནད"ཀྱི་ཁ་ཝ་ན་ཡིས་བརྗོད་དོན། རྒྱལ་ཁབ་བཞི་པོ་འདི་དོན་དངོས་སུ་ད་དུང་ཚོགས་སྡེ་ཞིག་ཀྱང་གྲུབ་མེད་པར་ཁོ་ཚོའི་འབྲེལ་བ་ནི་གཙོ་བོ་ཚོང་དོན་རང་བཞིན་ཅན་དང་གནས་སྐབས་ཙམ་ཡིན་སྲིད་པ་རེད།

སྲིད་བྱུས་གསར་གཏོད་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་མ་ཐིའུ་སིས་བརྗོད་དོན། ཨི་རན་ནི་ཁ་ཆེ་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་དང་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ནི་གུང་བྲན་དང་ལྷ་མེད་སྨྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན། ཕུ་ཊིན་གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ཨུ་རུ་སུས་ཨུ་རུ་སུའི་ཤར་གླིང་ཆོས་ལུགས་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོ་ཚོའི་དབར་སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྒྲོམ་གཞི་མེད། ངའི་ལྟ་ཚུལ་ལ། ད་ལྟའི་མཉམ་ལས་ནི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་ཙམ་སྟེ། སྲིད་དབང་སྒེར་འཛིན་གྱི་སྲིད་གཞུང་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཆེད་ལྟ་གྲུབ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མཉམ་ལས་བྱེད་པ་ཙམ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག

ཨ་རི་དང་ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཇི་ལྟར་གདོང་ལེན་བྱེད་དམ།

དེང་སྐབས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨི་རན་བཅས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གསར་པར་ད་དུང་ཡང་དག་པའི་གདོང་ལེན་གྱི་བྱ་ཐབས་གཏན་འབེབས་བྱས་མེད། ཁར་ནེ་གྷི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞི་བདེའི་མ་དངུལ་ཚོགས་པའི་ཁ་ཝ་སི་ཡིས་བརྗོད་དོན། རྒྱལ་ཁབ་བཞི་པོའི་མཉམ་ལས་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བའི་འགྲོས་དེ་འགོག་པའམ་ཕྱིར་ལྡོག་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་བཟང་ཤོས་ནི་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞན་དུ་གཏོང་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་རེད། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་མེད་ན། ཚོགས་པ་འདི་དེ་ཙམ་གྱི་ཉེན་ཁ་ཅན་ཞིག་མི་མངོན། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་མ་ཞུགས་ན། འཛམ་གླིང་དང་ཁེར་རྐྱང་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་མཉམ་ལས་བྱེད་པ་ལྟ་བུར་མངོན་པས། ང་ཚོས་དེ་ཙམ་གྱིས་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་མི་དགོས། རྒྱ་ནག་ཞུགས་པ་དེས་ཨ་རི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་ལྷུང་སྲིད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཨ་རི་དང་དེའི་མཐུན་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུའི་བར་གྱི་བར་ཐག་རིང་དུ་གཏོང་བར་ནུས་པ་ཡོད་རྒུ་རྩལ་སྤྲུག་བྱེད་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་ལ་ཨུ་རུ་སུའི་དམག་འཁྲུག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མི་བྱེད་པའི་གོ་བསྐོན་བྱེད་དགོས་ཞེས་བརྗོད་འདུག

ཨ་རིའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་ལྷན་ཚོགས་(CFR)ཀྱི་ལས་ཚབ་ཚོགས་གཙོ་དང་ལས་འབྲེལ་ལས་བྱེད་རྒན་པ་རི་ཆར་ཌི་ཧ་སི་(Richard Haass)ཡིས་རྒྱ་ནག་གི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་མཇུག་རྫོགས་རྗེས་ཀྱི་སྲིད་དོན་གྱི་ཚིག་གྲགས་ཅན་"མི་བཞི་ཤོག་ཁག"ཞེས་པ་བེད་སྤྱད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་པོ་འདིའི་འབྲེལ་བར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད།

ཁོང་གིས་ཟླ་༩ ཚེས་༢༧ ཉིན་Project Syndicate ནང་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་བྲིས་པའི་ནང་འཁོད་དོན། བློ་ཕམ་པ་ཞིག་ལ། མཉམ་འབྲེལ་འདིར་གདོང་ལེན་བྱེད་པར་སྲིད་བྱུས་རྐྱང་པའམ་སྟབས་བདེ་བོ་གཅིག་མེད། ལོ་རབས་༧༠ པའི་འགོ་སྟོད་དུ་ཨ་རིས་རྒྱ་སོག་གི་འགལ་ཟླ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ནས་རྒྱ་ནག་འགུགས་ཐབས་བྱས་པ་དང་མི་འདྲ་བར། དེང་སང་ཁོ་ཚོའི་དབར་གྱི་འགལ་ཟླ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་གང་ཡང་མེད། དེ་བས་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བ་ཞིག་ནི། རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གསུམ་གྱི་བར་ལ་གཞི་རྩའི་ཁྱད་པར་ཡོད། རྒྱ་ནག་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཟིན་པ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་འཇགས་མཉམ་ལས་པ་མང་པོའི་ཚོང་གི་གྲོགས་པོ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དང་། ཡང་རྒྱ་ནག་ནི་རྒྱལ་ཁབ་བཞིའི་ཁྲོད་ནས་རྙོག་འཛིང་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡིན། གང་ཡིན་ཟེར་ན། དེའི་འཆར་གཞི་ཆེན་པོ་དང་། དམིགས་ཡུལ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་དམག་དོན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་འདུན་པ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག

ཡང་གོང་ནས་ལུང་འདྲེན་བྱེད་ཟིན་པ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དམག་དོན་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཝི་ཌི་མན་གྱིས། ཨ་རིས་མཐུན་གྲོགས་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་སྲུང་བཟོ་ལས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་མཉམ་ལས་ཟབ་མོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཧིན་རྡུ་རྒྱ་མཚོའི་གླིང་གི་རང་དབང་དང་བརྟན་བརླིང་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་བཙུགས་པའི་ཨོ་གླིང་དང་དབྱིན་ཇི། ཨ་རི་གསུམ་གྱི་བསྡུས་མིང་ལ་ཨོ་ཁུ་སི་(AUKUS)གསུམ་གྱིས་བདེ་འཇགས་མཉམ་ལས་ཀྱི་ཁོངས་མི་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་དགོས། རྒྱལ་སྤྱིའི་གོ་མཚོན་ཚོང་འབྲེལ་སྒྲིག་གཞི་(ITAR)བསྐྱར་བཅོས་བྱས་ཏེ་ལག་རྩལ་བརྗེ་རེས་ཀྱི་འགོག་རྐྱེན་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། དམག་དོན་ནུས་པ་མཉམ་འབྲེལ་བྱེད་དགོས་པ་རེད། དེ་ཡང་ཁོང་གིས། ང་ཚོས་མྱུར་ཚད་མགྱོགས་པོས་ལས་ཀ་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མཉམ་ལས་བྱེད་སྐབས་ཚད་བཀག་ཉུང་དུ་གཏོང་བར་ངེས་པར་དུ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས། ང་ཚོས་མཐུན་གྲོགས་ཚོ་དང་མཉམ་ལས་གྲོས་མཐུན་ཟབ་མོ་དང་ཡུན་རིང་བ་བཞག་སྟེ། ང་ཚོས་མཐོང་བཞིན་པའི་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། བྱང་ཀོ་རི་ཡ། ཨི་རན་བཅས་ཀྱི་དབར་གྱི་དེང་རབས་གསར་བའི་ངན་པའི་སྲོག་ཤིང་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་ཞེས་བརྗོད་འདུག