སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་ཧང་གྷ་རིས་ཆོག་མཆན་བཀོད།

༄༅།། ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཧང་གྷ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཏ་མ་སི་སུ་ལི་ཡོག་གིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའི་སྙན་ཞུ་ལ་ཐ་མའི་ཆོག་མཆན་བཀོད་ནས་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན། ཕྱི་ཟླ་༣་པའི་ཚེས་༥་ཉིན་རོ་ཡེ་ཊར་སི་གསར་འགྱུར་ལས་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ད་ནས་ཡུན་རིང་མི་འགོར་བར་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་༣༢་པ་དེར་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་། དུས་རབས་༡༩་པ་ནས་དུས་རབས་༢༡་པ་བར་དུ་ལོ་༢༠༠་ཡས་མས་ཤིག་ལ་སུད་ཌེན་གྱིས་བར་གནས་དང་ཕྱོགས་སྒྲིག་སྤངས་པའི་ཕྱི་སྲིད་ཅིག་བཟུང་། ༢༠༢༢་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༢་པའི་ཚེས་༢༤་ཉིན་ཨུ་རུ་སུས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཡུཀ་རེན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་སུད་ཌེན་གྱིས་ཕྱོགས་སྒྲིག་སྤངས་པའི་ཕྱི་སྲིད་དོར་ཏེ་ཨ་རིས་འགོ་ཁྲིད་པའི་ནུབ་ཆིངས་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས ཁོངས་སུ་ཞུ་རྒྱུའི་ཐག་བཅད། ཨ་རི་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་༢༩་ཡིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་སྒྲིག་འཛུགས་ཁོངས་སུ་འཇུག་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཀྱང་ཏུར་ཀི་དང་ཧང་གྷ་རི་གཉིས་ཀྱིས་ལོ་གཅིག་ལྷག་ལ་བཀག

སུད་ཌེན་གཞུང་གིས་རང་གི་ས་ཐོག་ཏུ་གནས་འཁོད་ཀུར་དྷི་སི་ཐན་གྱི་ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་པ་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་ཏུར་ཀིའི་གཞུང་ལ་ཕོག་ཐུག་སོང་། དེ་བཞིན་ཧང་གྷ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ལ་སུད་ཌེན་གྱིས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ནས་ཧང་གྷ་རིའི་གཞུང་གིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུའི་སྙན་ཞུ་ལ་ཆོག་མཆན་བཀོད་པར་དགག་པ་བརྒྱབ། ཁ་སང་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་སུད་ཌེན་གྱི་རྒྱལ་སྲུང་བློན་ཆེན་པལ་ཇཱོན་སན་(Pal Jonson)་གྱིས་ང་ཚོས་ལོ་དང་ཟླ་བ་བསྟུད་ནས་སྒུག་མི་དགོས་པར་ཉིན་ཤས་རྗེས་སུ་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་སུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པར་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་། སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ངོ་མ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ན་རང་གཞན་གཉིས་ཀར་ཁེ་ཕན་ཡོད། ཡུ་རོབ་དང་ནུབ་རྒྱ་མཚོའི་ཕོ་རོལ་ཏུ་ཆགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀུན་གྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་སྲ་བརྟན་གཏོང་ཐུབ་ཅེས་གསར་འགོད་པ་ཚོར་གླེང་མོལ་བྱས་འདུག

༡༨༡༤་ནས་སུད་ཌེན་དམག་འཁྲུག་ཅིག་ལ་ཞུགས་མྱོང་མེད་ཅིང་། སྔ་ལོ་ཧྥིན་ལན་ཌི་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས། ད་ལྟ་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་གྱི་ཡོད་པ་ནི་༡༩༩༡་ལོར་ཨུ་རུ་སུ་དམར་ཤོག་རྒྱལ་ཁབ་འཐོར་ཞིག་ཕྱིན་ནས་བཟུང་། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་སྐྱེད་ཅིག་བྱུང་། ཨུ་རུ་སུའི་སྲིད་འཛིན་ཕུ་ཊིན་གྱིས་ནུབ་ཆིངས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་འདུག ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་དེ་ཨུ་རུ་སུའི་ས་མཚམས་བར་དུ་ཡོང་མི་ཆོག ཡུཀ་རེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྩིས་འདུག་ཅེས་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུག་བསླངས། སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་ངོ་མ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྗེས་སུ་བྷོལ་ཊིཀ་རྒྱ་མཚོ་ནས་འཛམ་གླིང་གི་བྱང་སྣེ་བཅས་ཨུ་རུ་སུའི་སུའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་མཐའ་བསྐོར། ཨུ་རུ་སུའི་བདེ་འཇགས་ལ་སྔར་ལས་ཉེན་ཁ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག

ཕྱི་ཟླ་༣་པའི་ཚེས་༥་ཉིན་ཡུ་རོབ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་པའི་རྗེས་སུ་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་སྟོང་ཆ་ཞིག་ཡོད་བསྐང་ཐུབ། ཡུ་རོབ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ནུབ་ཆིངས་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱས། ལུ་ཐུ་ཝེ་ཎི་ཡ་དང་ལཱ་ཊི་ཝི་ཡ། ཨེ་སི་ཊོ་ཎི་ཡ་བཅས་བྷོལ་ཊིཀ་རྒྱ་མཚོའི་ནང་དུ་ཆགས་པའི་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐུབ། སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་ངོ་མ་ཞིག་ལ་གྱུར་མ་ཐག་ཏུ་བྷོལ་ཊིཀ་རྒྱ་མཚོ་དེ་ཉིད་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་མཚེའུ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ངེས་རེད། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མཚོ་ཁོངས་སྲུང་སྐྱོབ་དམ་དུ་གཏོང་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ལྡན། ཡུ་རོབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་ཏུ་སུད་ཌེན་གྱིས་འགན་ཁུར་ཆེ་ཙམ་ལེན་ཐུབ་ཅེས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་འདུག

སུད་ཌེན་ནི་ཡུ་རོབ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་ཨང་ལྔ་པ་དེ་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་དེའི་བྱང་ཕྱོགས་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་བར་དུ་ས་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་༡༦༠༠་ཡོད་པ་དང་མཚོ་འགྲམ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་གཞི་རྒྱ་ཆེ། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ལས་སྣེ་ཚོས་ཐུན་མོང་གི་དམག་དོན་སྒྲིག་འཛུགས་དེར་སུད་ཌེན་གྱིས་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཐུབ། ཐོག་མ་དེར་སུད་ཌེན་དང་ཌན་མག ཧྥིན་ལན་ཌི་དང་འཁྱག་གླིང་རྒྱལ་ཁབ། ནོར་ཝེ་རྣམས་ཡུ་རོབ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་དམག་དོན་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་བཀོད་འདོམས་འོག་ཏུ་འདུ་བར་འགྱུར། གཉིས་པ་དེར་སུད་ཌེན་གྱི་མཁའ་ལམ་དང་མཚོ་ལམ་བརྒྱུད་ནས་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ལི་ཐུ་ཝེ་ཎི་ཡ་དང་ལཱ་ཊི་ཝི་ཡ། ཨེ་སི་ཊོ་ཎི་ཡ་གསུམ་ལ་ཨུ་རུ་སུའི་བཙན་འཛུལ་བྱུང་ན་མྱུར་དུ་འགོག་རྒོལ་བྱེད་ཐུབ། སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་མ་ཞུགས་གོང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་དཀའ།།

སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་པའི་སྟབས་ཀྱིས་ཨུ་རུ་སུའི་ཀ་ལིན་ནིན་གྷ་རེ་ཌི་ས་གནས་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་དཀྱིལ་དུ་ཚུད། ཧྥིན་ལན་ཌིའི་མཚོ་ཁུག་ནས་ཨུ་རུ་སུའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ཨང་གཉིས་པ་སྟེ། རྒྱལ་ས་རྙིང་པ་སན་ཊི་ཕི་ཊར་སི་བྷག་དམིགས་འབེན་དུ་འཛིན་ཐུབ་པ་དང་བྷོལ་ཊིཀ་རྒྱ་མཚོའི་ནང་གི་གྷོ་ཊི་ལན་ཌི་གླིང་ཕྲན་དེ་དམག་དོན་ལ་གནད་འགག་ཆེ་བའི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ་ཨུ་རུ་སུའི་མཚོ་ལམ་འགོག་རྒྱུ་དཀའ་ངལ་ཆུང་། སུད་ཌེན་གྱི་ལྕགས་ལམ་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་དམག་དཔུང་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱ་རྒྱུ་སྟབས་ཇེ་བདེ། སུད་ཌེན་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཨང་གཉིས་པ་གྷོ་ཐེན་བྷག་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་དམག་སྒར་དང་མཚོན་ཆ་འཇོག་ཡུལ་གོ་མཛོད་ཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཤས་ཆེ། སྔོན་ཆད་བྷོལ་ཊིཀ་རྒྱ་མཚོ་དུམ་བུ་གཉིས་སུ་གྱུར་ནས་ལི་ཐུ་ཝེ་ཎི་ཡ་དང་ལཱ་ཊི་ཝི་ཡ། ཨེ་སི་ཊོ་ཎི་ཡ་གསུམ་ཕྱོགས་གཅིག་དང་སུད་ཌེན་ཕྱོགས་གཅིག་བཅས་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་ཆད་ཡོད་པ་གཅིག་གྱུར་བྱུང་།།

༢༠༢༣་ལོར་སུད་ཌེན་གྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཧྥིན་ལན་ཌི་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས། ཧྥིན་ལན་ཌི་དང་ཨུ་རུ་སུ་གཉིས་ས་མཚམས་འདྲེས་ཡོད་པས་རྟག་ཏུ་བཙན་འཛུལ་གྱི་ཉེན་ཁར་གདོང་ལེན་བྱ་དགོས་ཤིང་། དེར་བརྟེན་ཧྥིན་ལན་ཌིའི་སྐྱེས་པ་ཚང་མ་དམག་ཁྲལ་རྒྱུག་དགོས་པ་དང་རྒྱལ་སྲུང་གི་འགྲོ་གྲོན་སྤར། སྔ་ལོ་ཧྥི་ལིན་ཌན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་ཏེ་རྒྱལ་སྲུང་སྲིད་ཇུས་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས། ཧྥིན་ལན་ཌིའི་ཕྱི་འབྲེལ་མི་སྣ་ཞིག་གིས་གསར་འགོད་པར་སྔོན་ཆད་ཨུ་རུ་སུའི་བཙན་འཛུལ་བྱུང་ན་ང་ཚོ་གཅིག་པུས་གདོང་ལེན་བྱ་དགོས་པ་རེད། ཧྥིན་ལན་ཌི་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་པའི་རྗེས་སུ་ཐུན་མོང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་འགན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ་ང་ཚོ་བློ་བག་ཕེབས་སུ་གྱུར་གྱུར་ཡོད་ཅེས་བཀྲལ། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་དོན་ཚན་༥་པར་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ལ་རྒོལ་རྡུང་བྱུང་ན་སྒྲིག་འཛུགས་དེའི་ཚོགས་འཐུས་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མར་གཏོར་རྒོལ་བྱུང་བ་དང་ཁྱད་པར་མེད་ཅེས་འཁོད།།

ཧང་གྷ་རིའི་གཞུང་གིས་སུད་ཌེན་ནུབ་ཆིངས་ཁོངས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཀྱང་སྒྲིག་འཛུགས་དེའི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་གསར་པའི་འོས་མིར་དགག་བྱ་རྒྱུ་མགོ་བརྩམས། ཕྱི་ཟླ་༣་པའི་ཚས་༥་ཉིན་ཨ་རིའི་པོ་ལི་ཊི་ཀོ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་ལས་ཐོག་སི་ཊོལ་ཊེན་བྷག་འཕོ་འགྱུར་འགྲོ་རྒྱུ་དང་ནེ་དྷར་ལན་ཌིའི་སྲིད་བློན་མར་ཁེ་རུ་ཐེ་(Mar Rutte)་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་གསར་པར་བསྐོ་བཞག་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་སྡུར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཧང་ག་གྷ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གྱིས་ང་ཚོ་དགྲ་རུ་འཛིན་པའི་མི་ཞིག་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེར་བསྐོ་བཞག་བྱ་རྒྱུར་འཐད་པ་མེད་ཅེས་བསྒྲགས། དབྱིན་ཇི་དང་ཧྥ་རན་སི། འཇར་མན་ཎི་སོགས་ཀྱིས་མར་ཁེ་རུ་ཐེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་ཨུ་རུ་སུའི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་སྲིད་བློན་རུ་ཐེ་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་ཡག་པོ་ཞིག་འཁྱོངས་མི་སྲིད། ནེ་དྷར་ལན་ཌིའི་གཞུང་གིས་ནུབ་ཆིངས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྟར་དམག་དོན་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་གི་མི་འདུག་ཅེས་རྒྱུ་མཚན་བགྲངས་འདུག